Malderburcht Methode
Om zoveel mogelijk ambities binnen een project te realiseren kan de Malderburchtmethode worden ingezet. Bij deze procesmatige aanpak vanuit ambities wordt vanaf het begin met partners samengewerkt.
Als projectleider binnen de gemeente Nijmegen is Eef Neienhuijsen projectleider geweest van de Malderburchtstraat waarvan Geert Hendriks de interne opdrachtgever was. De opgave was simpel: een straat opnieuw inrichten en deels riolering en verlichting vervangen. Daarna kwam als extra opgave een pilot project duurzaamheid.
De aanleiding was de ondertekening van de Green deal 2.0. De gekozen leidraad was Aanpak Duurzaam GWW om een zo duurzaam mogelijke straat te maken. Met Frank van den Hoogen (inkoopadviseur), Geert Hendriks (coördinator duurzaamheid) en Maarten van Ginkel (beleidsadviseur duurzaamheid) is een kernteam opgericht om invulling te geven aan Duurzaam GWW binnen ruimtelijke projecten in de gemeente Nijmegen.
Samen met verschillende partijen is de Aanpak Duurzaam GWW vormgegeven wat uiteindelijk de Malderburcht Methode heeft opgeleverd. Het is een methode waarmee goede resultaten op het gebied van duurzaamheid en circulariteit worden behaald maar ook op andere vlakken meerwaarde wordt bereikt zonder dat het meer tijd of geld kost.
Naast de integrale samenwerking aan de voorkant om ambities goed in beeld te brengen, is de vertaalslag van ambities in de uitvraag essentieel. De uitvraag op ambities geeft een ongelimiteerde ontwerpvrijheid om de juiste invulling te geven aan een project. Omdat in een bouwteam werd gewerkt welke nog aan de start stond van het ontwerpproces, hebben de gemeente Nijmegen, een bewonersgroep, ingenieursbureau Tauw, aannemingsbedrijf Van Gelder, Ecochain en diverse leveranciers samen invulling kunnen geven aan dit project. De aanpak hierbij is meer procesmatig dan projectmatig omdat concrete resultaten op eindproducten pas laat zichtbaar worden.
Hoe ziet zo’n proces eruit?
Op basis van een globale opdracht en een beschikbaar budget wordt een project gestart. Bij het gebruik van de Malderburchtmethode is de Aanpak duurzaam GWW geconcretiseerd in een werkproces met vier specifieke onderdelen:
Het eerste wordt het ambitieweb ingezet als communicatiemiddel om op integrale wijze het beleid binnen organisaties vorm te geven of te actualiseren. Klik hier voor een korte animatie video.
Het goed in beeld brengen van ambities en behoeften binnen een organisatie is van essentieel belang voor het opstellen van programma’s die vervolgens worden door vertaald in project-opgaven waarbij marktpartijen worden betrokken om daar de juist invulling aan te geven. Het toepassen van het ambitieweb binnen overheidsorganisaties gaat hier aan vooraf. Klik hier voor uitgebreide informatie middels een webinar video.
Bij het vroegtijdig betrekken van belanghebbenden wordt het ambitieweb gebruikt worden om externe behoeften en ambities inzichtelijk te maken en belangen van verschillende partijen beter met elkaar te vergelijken of af te wegen. Het ambitieweb is een eenvoudig evaluatietool om ambities in projecten maar ook in organisatieprocessen te monitoren en evalueren.
Is een inkoopmethode op basis van een programma van ambities in plaats van een programma van eisen waarbij ambities, kwaliteit maatschappelijke meerwaarde en partnerschap centraal staan. Na het selectieproces van de beste partij of combinatie van partijen op basis van een kwalitatieve inschrijving (visiedocument / plan van aanpak op basis van ambities) wordt een contractpartij geselecteerd.
Samen met de contractant wordt een samenwerkingsovereenkomst opgesteld ofwel het RCC-commitment contract, vergelijkbaar is met een bouwteamovereenkomst en tegenwoordig ook aangeduid met twee fasen aanbesteden.
De belangrijkste verschillen met andere bouwteamovereenkomsten is dat er met 8 RCC-principes wordt gewerkt en dat er vooraf zo min mogelijk functionele en technische specificaties worden vastgelegd.
3. Specifieke begeleiding in een bouwteam met maximale ontwerpvrijheid
Het principe van een bouwteam kan hier gelezen worden. Als je het Ambitieweb en de RCC methode combineert met een bouwteam dan ontstaat maximale ontwerpvrijheid.
Vanuit de RCC-methodiek wordt tijdens de ontwerpfase in het bouwteam (touchdown) een Mutual Agreement Paper (MAP) ofwel uitvoeringsovereenkomst opgesteld waar de RCC-principes waar onderdeel van uitmaken. Juist omdat de uitvraag op ambities een ongelimiteerde ontwerpvrijheid geeft en pas later duidelijk wordt wat we precies gaan maken is de begeleiding, sturing en controle van het proces uitermate belangrijk.
Het proces is dus een meer procesmatige als projectmatige manier van werken waarin continu gedivergeerd en geconverteerd wordt en heeft veel weg van ontwerpdenken (design thinking).
Aan de markt wordt gevraagd te divergeren, wanneer de inschrijvingen zijn gedaan, wordt geconverteerd er wordt geselecteerd en gekozen voor de beste marktpartij waarbij in een concretiseringsfase verder wordt geconverteerd.
Vervolgens gaan men aan de start van het ontwerpproces weer divergeren en ideeën verkennen. In een vervolgstadium wordt dan weer geconverteerd door keuzes te maken. En zou herhaald zich dit enige malen, mogelijk tot en met de uitvoeringsfase.
Dit vergt een specifieke projectsturing of beter gezegd processturing waarbij financieel management en tijdmanagement de basis vormt en een wederzijds goedgekeurde activiteitenplanning de leidraad is. Kaders worden gegeven door de bepaling van een minimale project scope, budget en oplevertermijn.
Omdat de green deal Duurzaam GWW als ambitie heeft duurzaamheid als integraal onderdeel te laten zijn in projecten is het meten van duurzaamheidsresultaten fundamenteel. Anders weten we immers niet waar we het over hebben.
Op basis van een referentieontwerp wordt door middel van Dubocalc de CO2-reductie berekend en voor de maten van circulariteit de MCI-tool gebruikt.
Doordat beide rekenmodellen de NMD (Nationale Milieu Database) als basis gebruiken en Dubocalc een landelijk erkende methode is kunnen bepaalde resultaten worden vergeleken en gesommeerd. Hierdoor worden ambtelijke doelstellingen meetbaar.
Naast deze rekenmodellen is natuurlijk van belang ook succesvolle innovaties te benoemen en door middel van kwalitatief onderzoek de sociale duurzaamheid in kaart te brengen.
